Lijflied week 6 ~ Coffee

Vasten ~

Het is de dag van de liefde. Dit jaar valt Valentijnsdag samen met Aswoensdag, de eerste dag van de Veertigdagentijd, de lijdensdagen op weg naar Pasen. Met een vorm van vasten, sta ik de komende 40 dagen weer extra bij stil bij deze lijdenstijd. Ook ik ken mijn eigen lijden. Het lijden van het lichamelijke maar ook het lijden door de dingen die ik verkeerd doe, of waar ik geen of mijn verdeelde aandacht aan schenk. Dus zocht ik afgelopen week naar een voor mij passende vorm van vasten. Het #inktober woord voor mijn Lijflied van deze week, was daarin zowel confronterend als inspirerend. 

Nu ik ziek ben, ben ik me meer dan voorheen bewust van wat ik tot me neem. En nu de vastentijd begint, denk ik daar natuurlijk weer meer over na. In mijn stille tijd zoek ik naar de nabijheid van God en zijn vertroosting. Koffie is de laatste jaren verbonden aan mijn stille tijd. Na het (met lange tanden) wegwerken van mijn ontbijt, ja ik ben een slechte eter in de ochtend, is mijn eerste gedachte ‘Koffie!’.

Er zit iets in het zetten van koffie. Het gemoedelijke van de dagelijkse handeling, het zorgvuldig afpassen en tellen van de schepjes, de aroma van de gemalen bruine grondstof. De onthaasting die er is in het wachten op de doorloop van het water. Het vertrouwde en gemoedelijke geluid van het pruttelende koffiezetapparaat, de kruidige warme geur die het huis vervuld. Als het apparaat klaar is en de stilte de kamer weer vult, schenk ik mijn koffie in. Ik klop de melk op tot zachte wolken en neem het mee naar boven waar ik mijzelf laat landen achter mijn schrijftafel waar ik de verstilling zoek. Bij God. 

Verdragen
Soms mis je iets pas als het er niet meer is of als het een vervreemdende werking op je krijgt. Toen ik zo’n kleine 3 jaar geleden ziek werd, kon ik koffie een lange tijd lang niet verdragen. Eerst vanwege de misselijkheid en de vervreemding van mijn smaak. De eerste 1,5 jaar van mijn Long-Covid periode was het de cafeïne die een nare uitwerking had op mijn zenuwstelsel. Het was alsof mijn lijf op tilt ging. Toren hoge hartslag, extra trillen van handen en benen. Mijn huid leek wel als van prikkeldraad en ik kreeg een hoofd van bordkarton. Het was alsof mijn lichaam onder stroom stond en de al reeds aanhoudende hoofdpijn nam extreme vormen aan. En in een periode van intense insomnia (slapeloosheid) is koffie al helemaal geen aanrader, geloof me. De werkzame stof van koffie maakt ons alert. Het geeft een boost, een hyperactiviteit. Als je het dagelijks tot je neemt en dan een dag overslaat, zul je het vast al wat merken. Hoofdpijn is dan vaak een gevolg.

Ik begon de koffie te missen. Het gewone, het dagelijkse, het genieten van de met melkschuim bedekte warmte. De landingsplek in de ochtend, het samen zijn. Maar al met al vond ik het ook een rare gewaarwording dat de werking van koffie zo’n intens effect op mijn lichaam had en nog heeft. Inmiddels drink ik het weer, met mate, maar eigenlijk verdraag ik het nog steeds niet goed. 

Welkom thuis
Koffietijd. Het welkome gevoel van thuis en ‘gezelligheid’. Het wordt overal geschonken. Bij de aanvang van samenkomsten of verjaardagen. Misschien is koffie (& thee) wel een landingsplaats. Een vorm van welkom heten, geruststelling vinden als je ergens komt. Comfort. Koffie schenken uit liefde, een rustplaats vinden als je ergens op visite bent. Het ontvangst, het samenzijn. Koffie & thee zijn een verbindingsfactor. Het heeft ook een makkelijke uitnodiging naar de ander, ‘zullen we even samen een bakkie doen?’. Dat bakkie doet me ook denken aan de term ‘een bakkie troost’. Hoe koffie & cake de aanleiding zijn voor luchtigheid na een uitvaart, terwijl het in mijn optiek juist de boel kan verzwaren. Met uitgelopen rode gezichten buigen we ons over een bakkie troost met een koekje of cake, en doet ons voor even weer landen en leidt ons af van waar we eigenlijk voor kwamen. 

Wat proef ik eigenlijk van koffie?  Eerlijk gezegd vind ik de geur van koffie lekkerder dan de bittere tonen in de mond. Daarom verleng ik mijn koffie met de zoete smaak van opgeklopte melk en geniet ik van het luchtige gevoel ervan. Het geeft me een gevoel van thuis en doet me denken aan vroeger. De dagen dat het huis gevuld werd met koffiegeur waren de dagen dat we allemaal thuis waren. Mijn vader was de enige die koffie dronk. Ik weet nog hoe ik als klein meisje speelde met de koffie boontjes en ze mocht malen in de oude koffiemolen aan de muur. Die geur zal ik nooit vergeten, die komt altijd weer bij me boven, die geur van een lieflijk en veilig thuis. 

Koffiebonen 
De herinnering aan de koffieboontjes uit mijn jeugd bracht me bij de gedachte aan de uitdrukking: Boontje komt om zijn loontje. Het spreekwoord werd geboren uit een sprookje over een koffieboontje en het betekent dat iedereen die iets verkeerds doet, daarvoor uiteindelijk zijn verdiende straf krijgt. 
Ach, het leven van een koffieboon is toch ook een ware beproeving. De vrucht van de koffieplant is een steenvrucht, een vrucht met een harde pit. Koffiebonen zijn dus eigenlijk de zaden van de koffiebes. Het zaad, de pit, lijkt op een boontje, vandaar dat deze zijn naam de dragen kreeg. De koffieboon doormaakt een heel proces. Een proces van afzien als je het mij vraagt. Als zaad groeit hij beschermd op in een zachte vrucht, om vervolgens uitgekozen, ontveld, gedroogd, geroosterd en gemalen te worden. Wat een marteling eigenlijk, als je daar over na denkt! 

Zwarte spiegel
In mijn stille tijd zoek ik naar de nabijheid van God en zijn vertroosting. Maar ook Zijn leiding. Met het gegeven #inktober woord van deze week werd ik we weer sterk bij bepaald. Het gevoel van wat dit ‘bakkie troost’ tijdens mijn stille tijd in werkelijkheid met mij doet. Al zijnde het lijflied, de lichamelijke effecten, maar ook het overdenken waarom je doet wat je doet. Zorgt het wellicht toch voor de nodige afleiding. Afgeleid worden van datgene waar je eigenlijk voor kwam?
De zwarte teerachtige vloeistof met zijn bittere gebrande maar aardse smaak. Koffie was voor mij deze week als een zwarte spiegel. Als dit mijn lijflied is… Zorg ik goed voor mijn lichaam door het nemen van cafeïne, dat wat ik eigenlijk niet verdraag? Waarom neem ik een pepmiddel om rust te zoeken? Waarom zoek ik troost in de warme en comfortabele zachte wolken van mijn cappuccino, terwijl mij in Gods Woord een hemels perspectief geboden wordt? Hoe voorkom ik dat ik me laat rusten op wolken van melk, mijn handen warm aan een goed gevulde kop, maar dat mijn lijf en hart niet verzadigd worden? 

Vasten is voor mij een oefening in loslaten. Het loslaten van vaste gewoontes, van verslaving, van gedachteloosheid. Vasten is iets laten om die lege plek met iets van waarde te laten vullen. Ware verzadiging. Het is een vorm van bewustwording. Dingen met aandacht doen. Kiezen. Wat neem ik tot mij, wat laat ik staan.
Vergeef me de vergelijking, maar de gemartelde koffieboon was voor mij een duidelijke knipoog van hoe ik mijn vastentijd mag invullen. Het bracht me weer op een vreemde manier tot de kern van het evangelie. Wij schenken graag koffie uit liefde. Om de ander welkom te heten, of om troost te bieden. Jezus schonk geen koffie, maar hij dronk wel de bittere inhoud van de beker. Hij schonk ons Zijn liefde. Bij Hem was het het andere uiterste van ‘boontje komt om zijn loontje’. Hij die zonder zonde was, droeg de straf van anderen. Wij, die schuldig zijn, mogen ons daar aan vast houden, onze handen warmen door ze te vouwen in gebed.

Na het lijden dat hij moest doorstaan,
zag hij het licht en werd met kennis verzadigd. 
~ Jesaja 53:11a ~

Moet je echt iets tot je nemen om de goedheid er van te proeven? Kan enkel de geur alleen al verzadigend werken? De Heer-lijke geur van verse koffie in de ochtend. Deze tijd van vasten vraagt mij om een lijflijke reset. Mijn gedachten verplaatsen, van wolkjes melk naar dat wat mij echt verzadigd. Ik hoop op meer helderheid, wat inzichten over de fase waarin ik mij nu verkeer.

Vandaag is het Valentijnsdag en vieren wij als gezin de verjaardag van één van onze kinderen. Onze liefde kreeg in onze zoon een vaste en tastbare vorm. Het laten staan van koffie zal de feestvreugde niet bedrukken. Het is de liefde die we vieren. Het samen zijn. Vasten in de lijdenstijd. In plaats van koffie schenken, schenk ik aandacht. Aandacht aan datgene, Diegene die mij de ware troost kan schenken.
Gods liefde kreeg in Zijn Zoon ook een vaste tastbare vorm. Het Paasverhaal is het verhaal de liefde. Als ik in mijn stille tijd op zoek wil gaan naar de nabijheid van God en zijn vertroosting, mag ik proeven van die liefde. Mag ik mij daar door laten verkwikken. In Matteus 6:17-18 staat: ‘Maar als jullie vasten, was dan je gezicht en wrijf je hoofd in met olie, zodat niemand ziet dat je aan het vasten bent, alleen je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je er voor belonen.’ Waar ik precies voor vasten ga, is tussen God en mij. Daar laat ik me hier dus verder niet over uit. Maar ik begin mijn dag niet meer met koffie maar met Zijn Woord. Word ik wakker met de verfrissing van koud water op mijn gezicht. Want Hij die mij gezalfd heeft, heeft mij lief.

‘Moge uw liefde mij vertroosten,
zoals u aan uw dienaar hebt beloofd.’
~ Psalm 119:76 ~

Een warm welkom voor mij is het wekelijkse bezoek aan het avondgebed op de donderdagen. Samen met een handje vol mensen zoeken wij de stilte en de aanraking van het Woord. Rusten wij in gebeden, zingen wij samen een lied van verlangen om zo Zijn nabijheid te ervaren. We worden ontvangen door de stilte en vertroost met de rust van het samen zijn. Voordat wij allen ons eigen weg weer gaan, drinken wij samen thee, maar avond wordt altijd geopend met dit antwoord-gebed:

LIJFLIED:
Avondgebed: 

V: Wij komen samen rond het Licht van God,
Schepper van de wereld, hoeder van deze avond
A: God zie ons hier, heet ons welkom

V: Wij komen bij elkaar in verlangen naar rust, 
een bodem onder ons bestaan, een hemel voor ogen
A: God, wees ons nabij, wees ons welkom

V: Wij brengen wat ons mens maakt, volheid van het hart, 
pijn in de ziel, vermoeidheid van het lijf,
vreugde, vragen, vermoeden van u
A: God, ontvang ons in uw ruimte

Gebed: geschreven door ds. Paula de Jong

——————————————————————-

Wees welkom bij het wekelijkse avondgebed:
Iedere donderdagavond (behalve in vakantietijden)

Lokatie: De Ark Noord

Adres: Aakstraat 60-64, 1034 AA Amsterdam-Noord
Gebed: 20.00 – 20.30 uur
Na afloop ruimte voor thee en gesprek, optioneel

Mijn lijflied is een serie tekeningen en gedachten voor een vrij en eigen project, geïnspireerd door #inktober52. Elke week van 2024 een nieuw woord ter inspiratie om eigen woorden en lijnen te geven aan het ‘lijflied‘ dat tijdens mijn langdurige ziekteproces gezongen wil worden. Dit is de gedachte bij het woord van week 6.